Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığı Ile Başa Çıkabilmek

Begüm Şişman Tufan

[email protected]

Çocuklar er ya da geç bilgisayar ve teknoloji ile tanışır, masum başlayan bu süreç aslında çocuklar için bir fırsat iken bağımlılık haline dönüşebilir.Aileler ilk zamanlarda çocuklarının bilgisayar ve teknolojiyle yakından ilgili olmasıya gururlanır ve keyifle izler. Evde dağıtan ve koşturan bir çocuk yerine, yerinden kalkmayan ve oyuncaklarını dağıtmayan bir çocuk daha avantajlı hale gelir. Fakat bilgisayar oyunlarının keyfine varan çocuk zamanla yerinden kalkmayan ve gerçek oyunlardan tat alamayan biri haline gelir. Bilgisayar başında geçirilen süre artar, çocuklar kendilerini durdurmakta zorlanır, bilgisayarı sosyal faaliyetlerine ve arkadaşlarına tercih eder, zamanı kontrol edemez hale gelirler ve bu kontrolsüzlük bağımlılıkla sonuçlanır.

 Bilgisayar oyunlarında hedefler ve diğer görevler dikkati, hafızayı, çok yönlü düşünme yeteneğini geliştiriyor gibi görünmekle birlikte, oyunların çoğu çabuk tepki vermeyi gerektirir, düşünecek zaman yok, önce ateş edilir..Bu günlük hayatta gerçekten yararlı olacak bir beceri değil,hele okulda hiç değil.! Oyunların yaratıcılarının hepsi,bunları bağımlılık geliştirme üzerine tasarlar. Görüntülerin ritmi, ekranın parlaklığı,hipnoz etkisi yapan sesler beynin bazı bölgelerini uyarıyor. Ustaca ayarlanmış dozda başarısızlık ve ödüller ( accumbens çekirdeği) bağımlılık bölgesini aktif hale getiriyor.

Bağımlılık yalnızca depresif  ya da sorunlu çocuklara mahsus değildir.Bu konuda ebeveyn denetimi şarttır. Neler yapabiliriz? Gürültüden rahatsız olsak da bilgisayarı ortak kullandığımız bir odaya koyalım ve çocuk kulaklık takmasın. Kendini bu sanal dünyaya kapatmasına izin vermeyelim. Çocukla aynı odada bulunalım, onunla ara sıra konuşalım, gözlerini bozmaması için belli aralıklarla uzağa bakmasını sağlayalım. Oynadığı oyunlara ilgi gösterelim bize de anlatmasını isteyelim. Ayrıca, ona başka yoğun aktiviteler,beynin bağımlılık bölgesini tatmin edecek, iyi yönde uyaracak başka kaynaklar önermeye özen gösterelim; takım sporları, insanlardan oluşan bir  toplulukta düzenlenen atölyeler, ailece dışarıya çıkma, akranlarıyla birlikte oynadığı kutu oyunları, resim veya başka yaratıcı olabilen grup etkinlikleri.. Bilgisayar ve diğer teknolojik aletleri kullanma konusunda yasaklayıcı değil, yönlendirici bir tutum sergilemelisiniz.

Eğer tüm çabalarınıza rağmen çocuğunuz bilgisayara bağlanmaya devam ediyorsa, o olmadan mutlu olamıyorsa, vaktinin çocuğunu onun başında geçiriyorsa bir uzmandan yardım almanız yerinde olacaktır.

Uzm. Klinik Psikolog

Begüm Şişman Tufan